7 BẬC NHẬN THỨC GIÚP BẠN HỌC TẬP VÀ LÀM VIỆC HIỆU QUẢ

7 BẬC NHẬN THỨC CỦA GIÁO DỤC MỸ

GIÚP BẠN HỌC TẬP VÀ LÀM VIỆC HIỆU QUẢ

Khi bạn nâng cao khả năng nhận thức, những suy nghĩ cá nhân của bạn, sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn và giúp bạn trở nên thông minh hơn, một yếu tố quan trọng góp phần tạo ra thành công trong cuộc đời bạn.
Ngoài ra biết và hiểu thôi chưa đủ mà phải biết vận dụng các kiến thức để làm việc một cách thông minh, sáng tạo nhằm mang lại một kết quả tốt nhất, nhanh nhất, ít tốn kém nhất.
B.Bloom, một nhà giáo dục người Mỹ đã chia thang nhận thức thành 6 bậc. Ngành giáo dục Mỹ đã bổ sung thêm một bậc nữa là 7 bậc và vận dụng những bậc thang này để giúp sinh viên làm việc hiệu quả. Thang cấp độ tư duy của Benjamin S. Bloom (1956), sau khi được điều chỉnh gọi là Thang Bloom tu chính (Bloom’s Revised Taxonomy) gồm:

1./ Bậc 1 - Biết - Nhớ (Remembering):

Biết chính là cấp độ đầu tiên của nhận thức. Biết là sự ghi nhớ và có khả năng hồi tưởng lại về một điều gì đó. Nghĩa là những kiến thức trên lớp, những kiến thức bạn học từ sách, từ thầy, từ bạn bè, từ trên internet … khi bạn đã ghi nhớ được kiến thức thì cũng mới chỉ là mức thấp nhất của bậc nhận thức.
Người học có thể nhớ lại các điều đặc biệt hoặc tổng quát, trọn vẹn hoặc một phần các quá trình, các dạng thức, cấu trúc… đã được học. Ở cấp độ này người học cần nhớ lại đúng điều được học mà chưa cần phải giải thích hay sử dụng. Chỉ cần bạn nhớ và Trình bày, Nhắc lại, Mô tả, Liệt kê…

2./ Bậc 2 - Hiểu (Understanding):

Hiểu tức là nắm bắt được các nguyên nhân, nguồn gốc, của quá trình, của sự việc … của kiến thức đã được học. Nghĩa là những kiến thức khi được ghi nhớ vào bộ não thì người học phải biết họ đang ghi nhớ cái gì? Nó ra sao? Nó như thế nào?

Ở cấp độ nhận thức này người học cần nắm được ý nghĩa của thông tin, thể hiện qua khả năng diễn giải, suy diễn, liên hệ. Cần bạn biết: Giải thích, Phân biệt, Khái quát hóa, Cho ví dụ, So sánh…

3./ Bậc 3 - Vận dụng - (Applying):

Khi đã ghi nhớ và hiểu một vấn đề, kiến thức nào đó thì cần phải vận dụng được nó vào thực tế. Bạn phải nhớ các phương pháp, cách thức, hiểu được nguyên lí hoạt động của lý thuyết và vận dụng nó vào một thực tế.
Người học có khả năng áp dụng thông tin đã biết vào một tình huống, một điều kiện mới. Vận dụng một định luật để giải thích một hiện tượng; áp dụng các công thức, các định lí để giải một bài toán; thực hiện một thí nghiệm vậy lý hay hóa học. Biết Vận dụng, Áp dụng, Tính toán, Chứng minh, Giải thích, Xây dựng…

4./ Bậc 4 - Phân tích - (Analyzing):

Phân tích nghĩa là chúng ta biết chia nhỏ kiến thức thành nhiều phần nhỏ để có thể chỉ ra các yếu tố, các mối liên hệ, các nguyên tắc cấu trúc của chúng và biết tìm ra mối liên hệ giữa các thành phần đó với nhau. Trước một phần kiến thức được học, trước khi vận dụng nó, bạn phải phân tích mặt lợi, mặt hại của nó, tính phù hợp theo hoàn cảnh, tính khả thi khi vận dụng một phần kiến thức vào thực tế. Nếu không biết phân tích mà cứ lao đầu vào làm thì rất dễ bị mắc sai lầm. Biết Phân tích, Lý giải, So sánh, Lập biểu đồ, Phân biệt, Hệ thống hóa…

5./ Bậc 5 - Tổng hợp:

Tổng hợp là biết liên kết các chi tiết, thành phần thành một tổng thể để có cái nhìn khái quát hơn và toàn diện hơn. Khi đã tiến hành áp dụng làm một việc gì đó nhờ có kiến thức, khi đã hoàn thành, cần tiến hành tổng hợp lại để có đánh giá tốt nhất, rút kinh nghiệm cho những lần sau.

6./ Bậc 6 - Đánh giá - (Evaluating):

Khi đã tổng hợp lại công việc, bạn cần đánh giá mọi việc, có khả năng đưa ra nhận định, phán quyết của bản thân đối với một vấn đề dựa trên các chuẩn mực, các tiêu chí đã có. Đánh giá là biết nhận xét về các kết quả, hiệu quả công việc, thời gian hoàn thành, chi phí hoàn thành, so sánh, phê phán, và gán một giá trị tương ứng, trên cơ sở các tiêu chí đã được xác định trước.
Biết Đánh giá, Cho ý kiến, Bình luận, Tổng hợp, So sánh…Phản biện một nghiên cứu, một bài báo; đánh giá khả năng thành công của một giải pháp; chỉ ra các điểm yếu của một lập luận.

7./ Bậc 7 - Sáng tạo - (Creating):

Sáng tạo là khả năng tạo ra cái mới từ những cái đã biết, do đó nó là nấc thang cao nhất mà con người có thể đạt đến. Năng lực sáng tạo trước hết tùy thuộc vào khả năng phát hiện vấn đề của mỗi người, và năng lực giải quyết vấn đề. Để thể phát hiện vấn đề bất cập, sinh viên cần phải học quan sát thực tế và tạo thói quen đối chiếu thường xuyên với kiến thức đã học, có khả năng tạo ra cái mới, xác lập thông tin, sự vật mới trên cơ sở những thông tin, sự vật đã có. 

Kết luận: Nhìn vào 7 nấc thang của giáo dục Mỹ mới thấy giáo dục Việt Nam cần phát huy nhiều hơn kiến thức và thực tập trãi nghiệm cho sinh viên. Vì phần lớn sinh viên Việt Nam hiện nay chỉ dừng lại ở bậc biết và hiểu và hơn một chút là vận dụng. Chính vì thế, khi ra trường phần lớn sinh viên đều gặp khó khăn trong kỹ năng cũng như trãi nghiệm thực tế, và phải dành thời gian để đào tạo lại.
Khi học một vấn đề trên giảng đường thì bạn nên ghi chép cẩn thận, tìm thêm kiến thức ở sách, báo, Internet để hiểu rõ vấn đề hơn, nâng cao kiến thức. Hãy cố gắng nhận thức một sự việc, vấn đề càng sâu càng tốt chứ đừng học theo kiểu con vẹt để sau này phải lúng túng khi tiếp xúc với môi trương thực tế. Đồng thời biết vận dụng kiến thức vào thực tế bằng các thí nghiệm, thực tiễn cũng nhằm nâng cao hiểu biết và kỹ năng của mình.

Chúc các bạn thành công!